Sıkça Sorulan Sorular

10 Eylül 2019 Sıkça Sorulan Sorular

İklim değişikliğini önlemek için geç mi kaldık?

İnsanoğlu bu zamana kadar büyük iklim değişikliklerine sebebiyet verdi ve şuan bu değişikliğin hızını azaltmaya çalışıyor. Sera gazı salınımını durdurmuş olsak bile küresel ısınma yüzyıl boyunca sürmese bile birkaç on yıl boyunca sürmesi bekleniyor. Küresel sıcaklık, son tahminlere göre ortalama 6 °C (10.8 °F) yükseliyor. Bilim adamları “Küresel Felaket”in şu an bile kutuplarda başladığını örneğin Kuzey kutup bölgesinde sadece birkaç yıl içerisinde yazları buz kalmayabilir. Bazı uzmanlar ise Dünyanın şu ana kadar bir yada daha fazla kez taşma noktasını aştığını belki de geri dönülemez değişikliklerin iklimimizi yeni bir boyuta taşıyacağını söylüyor. Fakat iklim değişikliğinin kötü etkilerinden kaçınmak için çok geç kalmış olmayabiliriz. İklim değişikliğiyle başa çıkmak 2 aşamalı yaklaşımı içeriyor: 1) Hafifletme- Atmosfere sera gazı salınımını azaltma; ve 2) Uyum sağlama- iklim değişikliğini kabullenip bununla nasıl yaşanması gerektiğini öğrenme. Burada asıl soru şu olmalı: İlerleyen yıllardaki karbondioksit salınımımız ve diğer çevreyi kirleten gazların emisyonu nasıl olacak? Geri dönüşüm ve verimli yakıt kullanımı olan arabalar kullanmak gibi davranışlar gaz salınımını önlemede yardımcı olacak fakat yeterli olmayacaktır. İklim değişikliği küresel olduğundan dolayı ekonomik, sosyal ve politik etkileri var ve çözüm hem küresel (uluslararası politikalar, ülkeler arası anlaşmalar) hem de bölgesel boyutta yerel çabaları (enerji verimi gelişmeleri, sürdürülebilir şehir planlaması) gerektiriyor. Yani İklim değişikliğini önleyebilmek bizim elimizde.

Ozon tabakasının delinmesi küresel ısınmaya sebep oluyor mu?

Ozon(O3) tabakasının delinmesi küresel ısınmaya sebep olmuyor fakat bu çevresel problemlerin genel bir sebebi var: insan aktiviteleri sonucu salınan çevre kirletici maddelerin atmosfere salınımı. Küresel Isınma, genel olarak elektrik üretmek ya da arabaları çalıştırmak için petrol kömür, doğalgaz yakımı sonucu atmosfere salınan fazla karbondioksit’ten kaynaklanıyor. Karbon dioksit gezegenin üzerini saran bir örtü gibidir ve kızılötesi ışımaları (içerisinde güneş enerjisi barındıran) absorbe etmekten sorumlu en önemli gazlardan biridir. Ozonun delinmesi Kloroflorokarbon (CFCs) ve halonların (aerosol sprey tüp ve soğutucularda bulunur) atmosfere salınması sonucu meydana gelir. Ozon tabakası atmosferin üzerinde bulunur ve güneş enerjisinin başka bir çeşidi olan ve insanlara, hayvanlara, bitkilere karşı zararlı olan ultraviyole ışınlarını absorbe eder. CFCs ve halonlar ozon moleküllerinin bağlarını kırıp kimyasal reaksiyonlara sebep olurlar ve bu da ozon tabakasının ultraviyole ışınları absorbe etme kapasitesini düşürür.

Ozon tabakasının delinmesi iklim değişikliğine sebep oluyor mu?

Evet ve hayır. Ozon delinmesi ozon tabakası üzerinde insan aktiviteleri sonucu oluşmuştur ve Güney Kutup noktası üzerinde Güney yarım küre yayı boyunca uzanır. Atmosferin üzerine doğru uzanan Ozon tabakası bizi güneşten gelen gelen zararlı UV ışınlarına karşı korur fakat UV ışınlarının bir kısmı ozon deliği boyunca kayar ki bu güneş enerjisinin yüzde birinden az bir kısmı kadardır. Bu yüzden ozondan kaçan UV ışınlarının gezegen üzerinde küresel ısınmaya sebep olduğunu söyleyemeyiz. Fakat Ozon deliği Güney Yarım küre üzerindeki iklimi etkilediğini söyleyebiliriz. Ozon aynı zamanda güçlü bir sera gazıdır ve atmosferin ikinci tabakası olan stratosferin içinde bulunur ve delindiğinde güney yarım küre üzerinde stratosfer soğur bu da kutup noktası yakınlarında daha hızlı rüzgarların oluşmasını sağlar. Nihayetinde ekvatora doğru uzanan tropik sirkülasyonları ve düşük enlemlerdeki yağış miktarını etkiler. Ozon tabakasının delinmesi küresel ısınmaya sebep olmaz fakat atmosferik sirkülasyoları etkiler.

climate.nasa.gov/faq/
ucsusa.org/global-warming/science-and-impacts/science/ozone-hole-and-gw-faq.html#bf-toc-0