Metan, normal sıcaklık ve basınçta gaz halinde bulunan, kokusuz bir bileşiktir. Kimyasal formülü CH4’tür. Doğal gazın %95’ini oluşturmaktadır. Sera etkisine sebep olan tehlikeli sera gazlarından bir tanesidir. Havada doğal olarak bulunan metan gazının, enerji üretimi, hayvancılık ve tarım faaliyetlerinin sonucu olarak havadaki oranı artmıştır. IPCC’nin 2013’teki raporuna göre havadaki metan seviyeleri günümüzde, 800.000 seneden beri en yüksek seviyededir. Endüstri Devrimi öncesi atmosferde yaklaşık 700 ppb (parts per billion-milyarda parçacık) metan bulunurken günümüzde bu değer neredeyse 2,5 katına çıkmıştır. Metan gazı, küresel ısınmasının neredeyse dörtte birinden sorumludur. Karbondioksitle karşılaştırıldığında havada daha az süre bulunur (9-12 yıl) ancak atmosferde ısıyı tutma kapasitesi karbondioksitten fazla olduğu için daha fazla ısınmaya sebep olur. Bu iki gazın 20 senelik etkisi incelendiğinde (GWP20) metan, karbondioksitten 84-87 kat daha fazla etkiye yol açtığı saptanmıştır. 100 senelik etkisel incelemede (GWP100) 28-36 kat etkilidir. 
Metan salınımlarının %40’ı doğal kaynaklardan %60 ise insan kaynaklı yani antropojeniktir.
Antropojenik sera gazı salımlarının %21’ine tarımsal faaliyetler neden olmaktadır. Tarımsal faaliyetler, metan gazı salımlarının en büyük sebeplerinden biridir. Bu faaliyetlerin sebep olduğu metan gazı salımlarının %80’i ise hayvancılıktan kaynaklanmaktadır. Geri kalan %20’lik kısmı genellikle pirinç üretiminden gelir.
İnsan faaliyetleri sonucu havadaki metan oranının artmasında bir diğer önemli pay enerji üretimine aittir. Fosil yakıtların çıkarılması, depolanması, farklı bir enerji türüne dönüşmesi ve dağıtılması gibi birçok aşama metan salımına sebep olabilir. Örneğin; doğal gaz boru hatlarından metan sızmaktadır. Özellikle fosil yakıtlardan enerji üretiminin sonucu olarak ortaya çıkan metan gazı, teknolojinin gelişmesi ve yasalarının işlememesine bağlı olarak önceden tahmin edilenden daha fazla salınıyor olabilir.
Denizel metanın dörtte biri Antartika’da bulunmaktadır ve küresel ısınmasının artması ile beraber eriyen buzullar havadaki metan oranını ciddi şekilde artırma potansiyeline sahiptir. 2020’de Antartika yakınında ilk defa su altında metan kaçağı tespit edilmiştir. Sürekli olarak donmuş halde bulunan toprakların, permafrostların, erimesinin etkisinin tam olarak ne olacağı ise soru işaretidir.
Metan gazı salımlarının azaltılması maksimum 2 derece ısınma hedefinde kritik bir öneme sahiptir. 2021’de yayınlanan bir araştırmaya göre, metan gazı salınımlarının insan kaynaklı etkilerini azaltmak için aksiyon almak 21. yüzyılın sonuna kadarki küresel ısınma hızını %30 oranında ve ısınmayı 0,5 derece azaltıcı etki yaratabilir. Öte yandan bu eylemlerde geç kalınırsa dünyamız %15 daha fazla ısınma tehlikesiyle karşı karşıya kalabilir.
REFERANSLAR
- IEA (2020), Methane Tracker 2020, IEA, Paris
- IPCC Climate Change 2013: The Physical Science Basis. Contribution of Working Group I to the Fifth Assessment Report of the Intergovernmental Panel on Climate Change [Stocker, T.F., D. Qin, G.-K. Plattner, M. Tignor, S.K. Allen, J. Boschung, A. Nauels, Y. Xia, V. Bex and P.M. Midgley (eds.)]. Cambridge University Press, Cambridge, United Kingdom and New York, NY, USA, 1535 pp.
- IPCC, Mitigation of Climate Change. Contribution of Working Group III to the Fifth Assessment Report of the Intergovernmental Panel on Climate Change ed O Edenhofer et al (Cambridge: Cambridge University Press)
- Jackson, R. B., Saunois, M., Bousquet, P., Canadell, J. G., Poulter, B., Stavert, A. R., … & Tsuruta, A. (2020). Increasing anthropogenic methane emissions arise equally from agricultural and fossil fuel sources. Environmental Research Letters, 15(7), 071002.
- Reisinger, A., Clark, H., Cowie, A. L., Emmet-Booth, J., Gonzalez Fischer, C., Herrero, M., … & Leahy, S. (2021). How necessary and feasible are reductions of methane emissions from livestock to support stringent temperature goals?. Philosophical Transactions of the Royal Society A, 379(2210), 20200452.
- Ocko, I. B., Sun, T., Shindell, D., Oppenheimer, M., Hristov, A. N., Pacala, S. W., … & Hamburg, S. P. (2021). Acting rapidly to deploy readily available methane mitigation measures by sector can immediately slow global warming. Environmental Research Letters, 16(5), 054042.