17 Temmuz 2019 Ozon Tabakası
Profesör Dr. Levent Kurnaz iklim değişikliğini şöyle ifade etmiştir: “İklim değişikliği atmosferde normalde de bulunan karbondioksit gibi sera gazlarının miktarının insan etkisi ile artmasının, iklimin dengesini bozmasına verdiğimiz isimdir.” İklim değişikliği ile birlikte akıllara gelen en önemli konulardan biri de ozon tabakasının durumudur. Bildiğimiz gibi ozon tabakası, güneşten gelen zararlı ışınları yansıtarak hem yer yüzünün fazla ısınmamasına hem de canlı hayatının korunmasına yardımcı olmaktadır. Peki bahsettiğimiz bu tabakadaki ozon aslında nedir?
OZON:
3 oksijen atomunun bir araya gelerek oluşturduğu moleküle ozon denir. Ozon, koklamak anlamına gelen Yunanca kökenli bir kelimedir. Gerçekten de ağır ve rahatsız edici kokan ve solunum yollarını tahrip eden bir gazdır. Gökyüzüne mavi rengini veren de bu ozon molekülleridir.
OZON TABAKASI:
Ozon, atmosferde 2 ayrı yerde bulunur. Bunlardan ilki stratosfer, ikincisi ise troposferdir. Stratosferin 19-45 km arasında bulunan ozon tabakasına ozonosfer denir. Ozonosferdeki ozonlar, güneşten gelen zararlı ışınları yansıtmaya yardımcı olur. Fakat troposferdeki ozon birikmesinin sebebi insanoğlunun havaya saldığı zararlı kimyasalların tepkimeye girerek ozon oluşturmasıdır.
OZON TABAKASININ İNCELMESİ:
Ozon tabakasının delinmesi olarak da duyduğumuz ozon tabakasının incelmesi, son 30 yıla kadar dünyamız için ciddi bir tehdit unsuruydu. Zira yeryüzünün sıcaklığı artıyordu, kutuplarda ciddi buzul erimeleri gözleniyordu ve bunun sorumlusunun ozon tabakasının incelmesi olduğu söyleniyordu. Evet, ozon tabakası tüm canlılar ve dünyamız için önemlidir fakat son yıllarda özellikle de kloroflorokarbon dediğimiz kimyasalın 1987 de kullanımının yasaklanması ile, ozon tabakasının incelmesinin durduğu hatta tabakanın kendi kendini tamir ettiği ve kalınlaştığı gözlenmiştir. Peki, ozon tabakasının incelmesine sebep olan kimyasallar nelerdir? İlki kloroflorokarbon (CFC) olarak bildiğimiz buzdolaplarında, klimalarda ve köpük üretiminde kullanılan gazlardır. CFC gazlarının verdiği zarar 1970lere kadar fark edilmedi. Fark edildikten sonra ise 1987 de Montreal Protokolü ile tüm dünyada CFC kullanımı yasaklandı.
Ozonun parçalanmasına neden olan diğer maddeler ise hidroksil (OH-), azotmonoksit (NO), klor (Cl) ve brom (Br) sayılabilir. Bu maddelerin atmosfere karışması sonucunda ozon tabakası zarar görmektedir.
Ozon tabakasındaki incelme daha çok güney kutbunda gözlenmektedir. Bunu sebebi ise kutuplarda kimyasal tepkimelerin daha etkili olmasıdır. Düşük sıcaklık sebebiyle yüksek oranda bulunan klor ve brom iyonları ozon tabakasına dünyanın diğer bölgelerine kıyasla daha fazla zarar verir.
Ozon tabakasının incelmesi, dünyaya düşen UV ışınlarının artması sonucu deri kanserine, katarakta ve bağışıklık sistemi hastalıklarına sebep olabilir. Aynı zamanda hayvan ve bitki türlerine de zarar verir.
tech-worm.com/ozon-tabakasinin-incelmesinin-sonuclari-nelerdir/
genelkimya100.wordpress.com/ozon-tabakasinin-incelmesi/